26-30 aprel tarixlərində St. Peterburq şəhərində “OBA ulduzları: dəyişkənlik və maqnit sahələri” adlı beynəlxalq konfrans keçirilib.

Onlayn şəkildə təşkil olunmuş konfransda Amerika Birləşmiş Ştatları (ABŞ), Kanada, Niderland, Almaniya, Fransa, İtaliya və s. ölkələrdən 100-dən çox alim iştirak edib. Konfransda Ulduz maqnetizmi sahəsində tanınmış alimlər plenar məruzələrlə çıxış ediblər.

Beynəlxalq elmi tədbirdə AMEA N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasından (ŞAR) f.r.e.d, professor N.Z.İsmayılov və onun yetirmələri a.f.d. Günel Bahəddinova, a.f.d, dosent Həmayıl Adıgözəlzadə AeBe Herbiq tip ulduzların dəyişkənliyi haqqında məruzələrlə çıxış ediblər.

Konfransın 4-cü günündə rəsədxana əməkdaşlarından ilk çıxış H.Adıgözəlzadə tərəfindən edilib. "HD 179218 Ae/Be Herbiq tipli ulduzunun spektrinində spektral dəyişmələr" adlı məruzədə 2015-2018 ci illərdə ŞAR-ın 2 m-lik teleskopunda müşahidə olunmuş Ae/Be herbiq tipli HD 179218 ulduzunun spektral müşahidələrinin nəticələri təqdim edilib. Məruzəçi qeyd edib ki, müşahidələrin nəticələrinə əsasən Hα şüalanma xəttinin parametrlərinin iki dövrdə ~40 günlük xarakterik vaxtla dalğavari şəkildə dəyişməsi aşkar edilib. Birinci dalğavari dəyişmə daha dərindir, spektral parametrlərin azalma və artma qanadları daha aydın nəzərə çarpır. Eyni zamanda birinci minimumda Hα şüalanma xəttinin profilində həm bövşəyi, həm də qırmızı qanadlarda əlavə şüalanma komponentlərinin yaranması və yox olması müşahidə olunmuşdur. Alınan nəticələr sistemin qoşa sistem olması fərziyyəsini irəli sürməyə əsas verir.

Sonra ŞAR-ın daha bir əməkdaşı - a.f.d Günel Bahəddinova "Ae/Be Herbiq tipli HD 190073 ulduzunun uzun müddətli spektral dəyişkənliyi" mövzusunda məruzə ilə çıxış edib. O, bildirib ki, bu ulduzun 4 il ərzində alınmış spektral müşahidələrinə əsasən spektral xətlərin parametrlərinin qısamüddətli və uzun müddətli dəyişkənliyi öyrənilib və müəyyən olunub ki, 2015-2018 ci illərdə Hα və Hβ xətlərinin parametrləri 40 günlük tsikllərlə dəyişmə göstərir. Ekvivalent en ilə şüa sürəti tərs korelyasiya göstərir. Həmçinin həmin parametrlər 4 il ərzində də dəykşkənlik göstərirlər. Bu da ulduzun diskinin strukturunun dəyişməsinə əsaslanır.

Son olaraq beynəlxalq konfransda professor Nəriman İsmayılov “Photospheric Variability of the Late B-Supergiant HD 199478” (Nəriman İsmayılov, Şəfəq İsmayılova) parlaq ifratnəhəng HD 199478 ulduzunun spektrində udulma xətlərinin tədqiqi ilə bağlı məruzəsini tədbir iştirakçılarına təqdim edib. Məruzədə göstərilib ki, ulduz küləyi yalnız güclü udulma xətlərində özünü büruzə verir. Belə xətlərin parametrləri ilə ulduz örtüyünün parametrləri sinxron dəyişir. Fotosfer xətlərinin analizi nəticəsində bildirilib ki, ulduzun atmosferində başlıca olaraq radial pulsasiya (döyünmə) aşkar edilir. İlk dəfə olaraq göstərilib ki, bu cür dəyişmə 45 günlük kvaziperiodik xarakterə malikdir.

Alimlərimizin çıxışları maraqla dinlənilib, mövzular ətrafında geniş diskusiyalar aparılıb və suallar cavablandırılıb.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.