Ümummili lider Heydər Əliyevin 26 mart 1998-ci il tarixli sərəncamı ilə 31 mart Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü kimi anılır. Azərbaycanlıların kütləvi surətdə  repressiyalara məruz qalması, doğma yurdlarından didərgin salınması, eləcə də ağlasığmaz qəddarlığı ilə bəşər tarixində iz qoyan soyqırımı aktları XX əsr tarixinin ən faciəli və dəhşətli səhifələrindəndir.

1918-ci ilin mart ayından başlayaraq əks-inqilabi mübarizə şüarı altında Bakı Kommunası tərəfindən həyata keçirilən plan əsasında evlərə od vurulmuş, dinc əhali diri-diri yandırılmış, milli memarlıq incilərimiz, məktəb, xəstəxana, məscid və digər  abidələrimiz dağıdılmışdır.  Bu cinayətlər Bakı, Şamaxı, Quba qəzaları, Qarabağ, Zəngəzur, Naxçıvan, Lənkəranda və Azərbaycanın başqa bölgələrində xüsusi qəddarlıqlarla həyata keçirilmişdir. Üç gün davam edən qırğın zamanı erməni silahlıları bolşeviklərin köməyilə azərbaycanlıların yaşadığı məhəllələrə qəflətən basqın edərək uşaqdan böyüyə hər kəsi qətlə yetirmişlər. 1918-20-ci illərdə mövcud olmuş Azərbaycan Demokratik Respublikası Hökumətinin fövqəladə istintaq komissiyasının materiallarına əsasən, 1918-ci ilin mart - aprel aylarında təkcə Şamaxıda 8 minədək dinc sakin öldürülüb. Qarabağ ərazisində 45 kənd tamamilə yandırılmış, əhalisi qətlə yetirilmişdir. Zəngəzur qəzasında 115 azərbaycanlı kəndi məhv edilmiş, 3257 kişi, 2276 qadın və 2196 uşaq öldürülmüşdür. İrəvan quberniuyasının 199 kəndində yaşayan azərbaycanlılar soyqırıma məruz qalmış, kəndlər yerlə yeksan edilmişdir. Soyqırımın əsas təşkilatçısı olan Stepan Şaumyan 1918-ci il aprelin 13-də Rusiya Xalq Komissarlığı Sovetinə ünvanladığı məktubunda belə etiraf edir: “Biz süvari dəstəmizə birinci silahlı hücum cəhdindən bəhanə kimi istifadə etdik və bütün cəbhə boyu hücuma keçdik. Bizim altı min nəfərə yaxın silahlı qüvvələrimiz var idi”.

Aprel ayında Quba qəzasına göndərilən daşnaq dəstələrinin komandiri Hamazaspın etirafı isə daha dəhşətlidir: “Mən erməni xalqının qəhrəmanı və onun müdafiəçisiyəm. Mənə Xəzər dənizindən Şahdağadək olan ərazidə bütün müsəlmanları məhv etmək əmri verilmişdi”. 

Soyqırımı haqqında tarixi faktların əks olunduğu  əsərlərlə yanaşı, dünyanın bir çox qəzetlərində müxtəlif yazıların dərc olunaraq diqqətə çatdırılmasına baxmayaraq, təəssüf ki, 31 mart soyqırımı dünya səviyyəsində öz siyasi hüquqi qiymətini hələ də almayıb.

AMEA N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının kollektivi olaraq soyqırım qurbanlarını dərin hüzn və hörmətlə anırıq.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.