Fizika sahəsində 2020-ci il üzrə Nobel mükafatı oktyabr ayının 6-da Stokholmda yerləşən İsveç Kral Elmlər Akademiyası yanında Nobel Komitəsi tərəfindən nisbilik nəzəriyyəsi və kosmologiya sahəsində ingiltərəli fizik Roger Penrosa, (Qara dəliyin yaranmasının ümumi nisbilik nəzəriyyəsi üçün etibarlı bir proqnoz olduğunu aşkar etdiyi üçün) və almaniyalı astrofizik Reynhard Genzellə, Amerika astronomu Andrea Ghezə (Qalaktikamızın mərkəzində super-böyük kompakt cismin kəşfinə görə) verilib.

Andrea Ghez Nobel mükafatlarının verilməsi tarixində bu mükafatı alan üçüncü qadındır. İlk Nobel mükafatını alan qadın Mariya Küri (1903), ikinci isə kanadalı fizik Donna Striklend (2018-ci il) olmuşlar.

Qeyd etmək istərdik ki, son illər fizika üzrə Nobel mükafatı əsasən kosmologiya və nisbilik nəzəriyyəsi sahəsində çalışan astrofiziklərə verilib. Belə ki, 2019-cu il üzrə Nobel mükafatını Ceyms Pibls (fiziki kosmologiyada nəzəri kəşfləri üçün), Mişel Meyir və Didier Queloz (günəş tipli bir ulduz orbitində olan bir ekzoplanetin kəşfinə görə) almışdır.

Ümumi nisbilik nəzəriyyəsi və kosmologiya hal-hazırda sürətlə inkişaf edən elm sahələrindən biridir. Qalaktikaların mərkəzində yerləşən super massiv qara dəliklərin fiziki mahiyyətinin dərk olunması sahəsində bir çox işlər görülmüşdür.  Qara dəliklərin mövcudluğu ümumi nisbilik nəzəriyyəsindən ilk dəfə alman alimi K.Şvartsşild tərəfindən alınmışdır. Artıq bu gün bu cisimlərin mövcudluğu müşahidələr əsasında sübut olunmuşdur. Artıq qara dəliyin şəkli də çəkilmişdir.

Nobel mükafatı verilməsi mərasimləri 1896-cı il dekabrın 10-da vəfat etmiş Alfred Nobelin anım günündə baş tutur. Alfred Nobelin vəsiyyətinə uyğun olaraq Stokholmda keçirilən tədbirdə fizika, kimya, fiziologiya və təbabət,  iqtisadiyyat sahələrində mükafatlar təqdim olunur. Mərasimi açan Nobel Fondunun İdarə Heyətinin sədri Karl – Henrik Xeldin qeyd etdiyi kimi, elmi kəşflər üçün əlverişli şəraitin  yaradılması vacibdir: ”Elmdə sıçrayışlar,  bu gün  burada qeyd etdiyimiz kəşflərin oxşarı olanlar, əlverişli mühitin yaradılması,  alimlərə müstəqilliyin, azadlığın  verilməsi və uzunmüddətli maliyyələşdirmənin təqdim olunması nəticəsində mümkün olub. Belə yaradıcılıq mühiti ən müxtəlif istedadlar, təcrübə və mədəni ənənələr üçün, həmçinin  gənc alimlərə fikir bildirməyə imkan verir”.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.