Ceyms Vebb teleskopu vasitəsilə alınmış müşahidə materiallları əsasında Böyük Partlayışdan cəmi 300 milyon il sonra yaranmış 263 qalaktikanın fəzada fırlanma istiqamətini Kanzas Dövlət Universitetinin professoru Lior Şamir tərəfindən araşdırılıb. Məlum olub ki, bu qalaktikaların 60%-i saat əqrəbi, 1/3 hissəsi isə əksinə fırlanır. Fərqin səbəbi erkən kainatın quruluşu ilə əlaqəli ola bilər, lakin bu, həm də qalaktikaların daxili quruluşuna bağlı ola bilər. Bu isə fərz olunanın əksinədir. Belə ki, indiyədək hesab olunurdu ki, kainat ilk yarandığı vaxt qalaktikaların fırlanması xaotik olub və kainatın genişlənməsinin müəyyən bir qanunauyğunluğu yoxdur.

Araşdırmaya əsasən kainat yaranandan müəyyən struktura malik olub və ola bilsin fırlanırmış. Həmçinin digər müəmmalı məsələlər – “kosmoloji gərginlik” və qalaktikaların çox yüksək qırmızı sürüşməyə malik olmaları kainatın necə yarandığını, ölçüləri və yaşı haqqında formalaşmış fikirləri sual altında qoyur. İlkin kainatda qalaktikaları hansı qüvvənin eyni istiqamətdə fırlatması məsələsi, kainatın ümumiyyətlə qara dəliyin içində yerləşməsi suallarını da özü ilə bərabər gətirir. Əgər irəli sürülmüş mülahizələr sübut olunarsa, o zaman kainat haqqında fundamental nəzəriyyələrə yenidən baxılmalı və bu halda necə yarandığını izah etmək üçün yeni modellər yaratmaq lazım gələcək.

Tədqiqatın əsas çətinliyi Doppler effektidir. Çünki qalaktikaların hərəkət sürəti bizə tərəf necə yönəldiklərindən asılıdır. Alimlər daha dəqiq nəticələr əldə etmək üçün James Vebb Teleskopunu tənzimləməli olacaqlar, bu isə kosmosda dəqiq müşahidələr aparmağın nə qədər çətin olduğunu göstərir.

Qeyd edək ki, mövzu ilə bağlı son məqalə “Monthly Notices of the Royal Astronomical Society” jurnalında çap olunmuşdur.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.