Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil Nazirliyi N.Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının (ŞAR) Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurasının (GAMŞ) növbəti astroseminarı keçirilib.
Tədbiri astronomiya üzrə fəlsəfə doktoru Ülkər Rüstəm giriş sözü ilə açaraq, iştirakçıları salamlayıb və onlara məruzənin mövzusu haqqında məlumat verib.
Sonra rəsədxananın "Kosmik plazma və heliogeofiziki problemlər" şöbəsinin əməkdaşı Emin Babayev "Göy cisimlərinin fırlanması və Koriolis qüvvəsi" mövzusunda məruzə ilə çıxış edib.
Məruzəçi seminarda Koriolis qüvvəsi və Rossbi dalğaları kimi əsas anlayışlar, eləcə də onların meteoroloji hadisələrə və iqlim sistemlərinə təsiri barədə danışıb. O bildirib ki, Koriolis qüvvəsi obyektin sürət vektoruna və sistemin fırlanma oxuna perpendikulyar istiqamətlənərək hərəkət edən cisimlərin trayektoriyasının əyilməsinə səbəb olur. Hava və okean axınlarının yönünü dəyişdirir, siklonlar, antisiklonlar və qlobal cərəyanların formalaşmasına təsir göstərir. Karl-Gustav Rossbi tərəfindən kəşf edilən Rossbi dalğaları isə Koriolis qüvvəsinin enliklə dəyişməsi nəticəsində yaranır və atmosferin genişmiqyaslı sirkulyasiyasını müəyyən edir. Bu sirkulyasiya hava anomaliyalarına, şırnaqlı axınlara və ekstremal iqlim hadisələrinə təsir edir. Məruzəçi bu hadisələrin real nümunələri - o cümlədən qasırğalar, qütb burulğanının pozulması, anomal hava hadisələri və onların Yerin iqlim sisteminə təsiri haqqında məlumat verib. Bundan əlavə, müzakirələri astrofiziki miqyasda genişləndirərək, fırlanma dinamikasının, Koriolisə bənzər təsirlərin və Rossbi dalğalarının qalaktikaların strukturuna, planet atmosferinə və akkresiya diskinə necə təsir etdiyindən bəhs edib. Qeyd edib ki, fırlanma effektlərinin başa düşülməsi meteorologiya, klimatologiya və astrofizika üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Çünki bu həm Yer səviyyəsində, həm də kosmik miqyasda prosesləri daha dərindən öyrənməyə imkan verir.
Seminar iştirakçıları tərəfindən maraqla qarşılanan məruzənin sonununda mövzu ətrafında geniş müzakirələr aparılıb, iştirakçıları maraqlandıran suallar cavablandırılıb.
© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.
