Gaia-nın arxiv materialları, Kek, La Silla və Vipl rəsədxanasında aparılan müşahidələr əsasında Günəş tipli ulduzla qoşa sistem təşkil edən 21 neytron ulduzu tapılıb. Ulduzların əksəriyyəti Yerdən 3000 işıq ili məsafədə yerləşir.
Ulduzların təxminən yarısı qoşa və ya misilli sistem təşkil etsə də , Günəş tipli ulduzlar neytron ulduzu və ya qara dəlik kimi ekzotik obyektlərin qoşa sistemdə olması nadir rastlanır.
Neytron ulduzları massiv ulduzlardan qalan sıx və kompakt obyektlərdir. Bu ulduzların birbaşa müşahidədən aşkarlanması çətindir. Normal ulduzla qoşa sistem təşkil etdikdə isə, ulduzun hərəkətinə göstərdiyi qravitasiya təsiri nəticəsində onları aşkarlamaq mümkün olur.
Əvvəllər tapılan bu cür qoşa sistemlər olsa da, sistemin komponentləri arasındakı məsafə az idi. Yeni aşkar olunmuş sistemlərdə isə bu bir neçə a.v –ni (Yerlə Günəş arasındakı məsafə) aşır. Bu səbəbdən neytron ulduzu öz kompanyonundan maddə oğurlaya bilmir və görünməz qalır. Kəşf olunmuş ulduzlar məhz qravitasiya təsiri metodu ilə aşkarlanmış ilk ulduzlardır. Bu cür sistemlər çox nadir rast gəlinir, hər milyon ulduzdan yalnız bir Günəş tipli normal ulduz neytron ulduzunun ətrafında geniş orbit boyunca və uzun periodla dolanır.
Əlavə olaraq belə katastrofik hadisədən sonra sistemin dağılmamasını bir daha təsdiq edən sistemlər aşkarlandı. Bu cür nümunələr qoşa sistemlərin təkamülünün öyrənilməsi üçün çox vacibdir. Çünki belə sistemlərin öz dayanıqlığını saxladığını müşahidə olunsa da, bəzi nəzəri modellər hələ də bunun necə baş verdiyini hələ də tam izah edə bilmir.
Tədqiqat işi “The Open Journal for Astrophysics” jurnalında çap olunmuşdur.
© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.
