Ekskursiyalar Saytın xəritəsi
AZEN
FU Orionisin parlaqlığının artmasının səbəbi aşkar olunub - XƏBƏRLƏR-NƏSİRƏDDİN TUSİ adına ŞAMAXI ASTROFİZİKA RƏSƏDXANASI
  • RƏSƏDXANA HAQQINDA
    • - Ümumi məlumat
    • - Azərbaycan Prezidenti rəsədxanada
    • - Heydər Əliyev və Azərbaycanda astronomiya elminin inkişafı
    • - Rəhbərlik
    • - Elmi şura
    • - Gənc Alim və Mütəxəssislər Şurası
    • - Kadr potensialı
    • - Alimlər
    • - Vakansiyalar
  • RƏSMİ SƏNƏDLƏR
    • - Elm haqqında qanun
    • - AMEA-nın nizamnaməsi
    • - Rəsədxananın nizamnaməsi
    • - Qərar və sərəncamlar
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • - Struktur vahidləri
    • - Astronomik cihazlar
    • - Əsas elmi istiqamətlər
    • - Astrofiziki müşahidələr
    • - Əsas elmi nailiyyətlər
    • - İllik elmi hesabatlar
  • ELMİ-TƏŞKİLATİ FƏALİYYƏT
    • - Magistratura və doktorantura
    • - Astroseminarlar
    • - Kitabxana və elektron informasiya resursları
    • - Beynəlxalq əlaqələr
    • - Qrant layihələri
    • - Konfranslar
    • - Tədbirlər
    • - Faydalı linklər və keçidlər
  • DİSSERTASİYA ŞURASI
    • - Dissertasiya şurasının yaranma tarixi və statistikası
    • - Dissertasiyalara dair tələblər
    • - Dissertasiyaların tərtibi qaydaları
    • - Tövsiyə edilən elmi nəşrlər
    • - Dissertasiyaların avtoreferatları
    • - Dissertasiya şurası ilə əlaqə
  • ELMİ NƏŞRLƏR
    • - Dövri nəşrlər
    • - Monoqrafiyalar
    • - Kitablar
    • - Konfrans materialları
    • - İmpakt faktorlu elmi və elmi-populyar jurnallar
  • XƏBƏRLƏR
    • - Elanlar
    • - Kosmik hava
    • - Astro təqvimlər
    • - Astro xəbərlər
    • - Mühüm hadisələr
    • - Bütün xəbərlər
  • MEDİA
    • - Foto-video arxiv
    • - KİV
    • - Video-çarx
  • ƏLAQƏ
ANA SƏHİFƏ→XƏBƏRLƏR
+A -A
FU Orionisin parlaqlığının artmasının səbəbi aşkar olunub
31.05.2024 11:05 / ASTRO XƏBƏRLƏR FU Orionisin parlaqlığının artmasının səbəbi aşkar olunub

ALMA (Atacama Large Millimeter Array) rəsədxanasının alimləri FU Orionis qoşa sisteminində parlaqlığın artmasının səbəbini aşkar edib.

FU Orionisdə dəm qazı (karbon monoksit) axını olduğunu müşahidə edən tədqiqat qrupu, ulduza tökülən maddənin miqdarını hesablayaraq belə nəticəyə gəliblər ki, hazırkı səviyyə alışma yaratmaq üçün kifayət etmir. Yenidən böyük alışmanın baş verməsi üçün ən azı 100 milyon il keçməlidir ki, bu da ulduz ətrafındakı diskin mövcud olma müddətindən çoxdur. Alışma zamanı yaranan güclü küləklər ulduz formalaşdıqdan sonra artıq qalan maddənin yaratdığı örtüyə təsir edərək müşahidə olunan CO axınlarını yaradır. Ehtimal edilir ki, dəm qazı əvvəlki maddə axınının qalıqlarıdır. Keçmişdə daha böyük qaz axını ilə qarşılıqlı əlaqə, sistemin stabilliyinin pozulmasına və alışmaya səbəb olub.

Qeyd edək ki, 1360 işıq ili məsafədə - LBN 878 dumanlığında yerləşən FU Orionis, təxminən 2 milyon il yaşı olan kiçik kütləli iki ulduzdan ibarət qoşa sistemdir. 1936-cı ildə  onun parlaqlığı 1000 dəfəyədək artıb. Lakin o zaman ulduzun parlaqlığının 10 ulduz ölçüsü dəyişməsinin səbəbi məlum deyildi, çünki cavan ulduzların parlaqlığının bu cür dəyişməsi xarakterik deyil. Sonra alimlər digər cavan ulduzlarda da bu tip dəyişkənlik müşahidə olunduğu üçün, belə kəskin dəyişən ulduzları Fuor adlandırmağa başladılar. Məlum oldu ki, onların cazibəsi qazları akkresiya diskinə doğru cəzb edir və maddə ulduzun üzərinə töküləndə onun parlaqlığı artır.

Müxtəlif konfiqurasiyalarda və dalğa uzunluqlarında müşahidə etməklə FU Orionisə tökülən kütləni təyin edən astronomlar müşahidə materiallarını hesablanmış modellər ilə müqayisə edərək bu nəticələri alıb və tədqiqat işinin nəticələri “The Astrophysical Journal”da çap olunub.

 © Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.shao.az saytına istinad zəruridir.

Tweet
    MÜHÜM HADİSƏLƏR
    MARAQLI MƏLUMATLAR
    SEMİNARLAR
    ƏMƏKDAŞLIQ
    TƏDBİRLƏR
    KONFRANSLAR
    Xəbərlər Elanlar
  • ELMİ FƏALİYYƏT
    • Elmi cihazlar
    • Əsas elmi istiqamətlər
    • Əsas elmi nəticələr
    • Elmi hesabatlar
  • MEDİA
    • Rəsədxana KİV-də
  • XƏBƏRLƏR
    • Mühüm hadisələr
    • Astro yeniliklər
  • DİSSERTASİYA ŞURASI
    • Dissertasiya şurasının tərkibi
    • Dissertasiyalara dair tələblər
  • RƏSƏDXANA HAQQINDA
    • Ümumi məlumat
    • Elmi Şura
    • Kadr potensialı
  • © AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu, 2025